Van doenvermogen en zelfredzaamheid

In 2017 muntte de WRR de term 'doenvermogen'. De overheid, aldus de Raad, verwacht van burgers steeds vaker dat ze zelfredzaam zijn op het gebied van gezondheid, persoonlijke financiën en de arbeidsmarkt. Maar er bestaat ook nog zoiets als niet-cognitieve vermogens, zoals een doel stellen, in actie komen, volhouden en om kunnen gaan met verleiding en tegenslag.

R097-Weten-is-nog-geen-doen.pdf

Download PDF • 5.89MB

In de gesubsidieerde rechtsbijstand kennen we dit type redzaamheid of verondersteld doenvermogen ook. Mensen die een advocaat in de arm willen nemen om hen te helpen als ze tegen een muur oplopen bij de belastingdienst of de sociale dienst, die er niet doorheen komen als ze ambtenaren proberen te vertellen dat bepaalde gegevens over hen niet kloppen, kunnen ook bij de gesubsidieerde rechtsbijstand nul op het rekest krijgen. Waarom? Omdat de wet bepaald dat er geen rechtsbijstand wordt toegekend voor kwesties die je best zelf kan doen, of bijvoorbeeld met hulp van een goedwillende kennis.

Geen misverstand, in veel kwesties is dat ook zo. En het gaat ook niet aan om voor ieder flutzaakje een dure advocaat te financieren. Het is tenslotte belastinggeld.

Maar soms gaat het ook echt fout. We weten sinds de toeslagenaffaire allemaal dat de overheid echt niet altijd het beste met haar burgers voor heeft .... ook al huilt 'Den Haag' nu krokodillentranen. En dat wordt in de toekomst alleen maar erger als beslissingen door algoritmen worden genomen ('computer says "no"'). En medewerkers van Juridische Loketten kunnen hier wel voorlichting geven (meneer, u heeft gelijk, dit kan echt niet), maar ze mogen niet aan belangenbehartiging doen. Nu niet en straks ook niet.

Daarom heb ik op LinkedIn een oproep geplaatst voor sociaal-advocaten om met voorbeelden te komen van situaties waarin ze voor de keus geplaatst werden om mensen op eigen zak te helpen of hen weg te sturen omdat de rechtshulp niet vergoed wordt.

Iedereen kan zijn voorbeelden ook kwijt via een contactformulier op deze site. Ik maak vervolgens zelf een selectie van besluiten die ik zelf ook niet vind kunnen en kom er dan op terug.